«استقلال طلبی» به بحران داخلی کانادا تبدیل می‌شود؟

خبرگزاری مهر -گروه بین‌الملل- رضا عمویی: جنبش استقلال طلبی در کانادا که برای سال‌ها در شرق این کشور فعال بود، حال به تازگی در مناطق غربی این کشور نیز در حال رشد است.

آن گونه که منابع محلی کانادا اعلام کرده‌اند به تازگی حزبی استقلال طلب موسوم به «وگزیت» در استان آلبرتا کانادا توسط آژانس انتخابات کانادا به رسمیت شناخته شده است.

قرار است این حزب در انتخابات آتی پارلمانی کانادا به عنوان یک حزب رسمی در رقابت‌ها شرکت کند و از هم اکنون نیز تلاش خود را برای جلب حمایت آرای شهروندان کانادایی در استان آلبرتا گذاشته است.

وگزیت: استقلال طلبان نوپا

وگزیت به معنای «خروج غرب West Exit» حزبی سیاسی است که در شهر «ادمونتون» مرکز استان آلبرتا واقع در غرب کانادا ثبت شده است.

شعار و هدف این حزب نیز استقلال استان آلبرتا از دولت فدرال کاناداست و «غرب می‌خواهد بیرون برود» شعار محوری این حزب عنوان شده است.

استان آلبرتا، با جمعیت حدود ۴ میلیون نفری خود، قطب انرژی و بازار نفت کانادا به شمار می‌رود و بزرگترین شهر این استان، یعنی «کلگری» یکی از مهمترین بازارهای بورس انرژی آمریکایی شمالی به شمار می‌رود و حال رهبران حزب وگزیت معتقدند که استقلال آلبرتا، این امکان را به این استان نفت خیز و ثروتمند خواهد داد تا به امکانات مالی بیشتری در مقایسه با اداره استان زیرنظر دولت فدرال در «اوتاوا» دست یابد.

«پیتر داونینگ»، سیاستمدار جوانی که در حال حاضر رهبری حزب وگزیت کانادا را در دست دارد، اعلام کرده که فعالیت این حزب در چهار استان غربی کانادا شامل منیتبا، آلبرتا، بریتیش کلمبیا و ساسکاچوان خواهد بود، اما هدفش خروج استان آلبرتا از کنفدراسیون کاناداست.

به گفته داونینگ، این حزب به دنبال تأسیس نیروی دفاعی، پول و پلیس مستقل است و برنامه خود را در قالب رأی گیری برای انتخاب یک رئیس جمهور مستقل برای آلبرتا عملی خواهد کرد.

با این حال با توجه به نفوذ قابل توجه حزب محافظه کار در غرب کانادا، بسیاری با دیده تردید به آینده این حزب نگاه می‌کنند و معتقدند به سختی می‌توان متصور بود که شهروندان استان آلبرتا با قطع امید از حزب محافظه‎‌کار به حزب استقلال طلب و تازه تأسیس وگزیت ملحق شوند.

در عین حال برخی آمار نیز به برخی خوش بینی‌ها درباره استقلال طلبان وگزیت منجر شده است، از جمله این که برمبنای نظرسنجی مؤسسه «ایپسوس» که در ماه نوامبر گذشته منتشر کرد، حدود یک سوم شهروندان آلبرتا معتقدند که جدا شدن از کنفدراسیون کانادا برای آن‌ها منافع بیشتری به همراه خواهد داشت.

همین آمار قابل توجه که حاکی از حمایت یک سوم از شهروندان آلبرتا از استقلال این استان است، مبنای خوش بینی رهبران وگزیت شده تا در انتخابات آتی پارلمان کانادا با امید بیشتری شرکت کنند تا شاید راه را برای جدایی آلبرتا از کانادا از طریق برگزاری یک همه پرسی استقلال در این استان فراهم کنند.

رشد جریان‌های استقلال طلب کانادایی

اما یک موضوع مهم این که این تنها استان آلبرتا نیست که به دنبال استقلال از کاناداست.

گرایش به استقلال طلبی در استان ساسکاچوان در همسایه شرقی آلبرتا نیز به شدت قابل توجه است و نتایج نظرسنجی ایپسوس نشان می‌دهد که حداقل ۲۷ درصد از شهروندان این استان نیز استقلال و جدایی از کانادا را به نفع خود می‌دانند.

براین اساس در حال حاضر دو استان آلبرتا و ساسکاچوآن که هر دو در غرب کانادا قرار دارند، هرکدام به صورت جداگانه خواستار جدایی و استقلال از دولت فدرال کانادا هستند.

همچنین استقلال طلبی تنها منحصر به شهروندان کانادایی در غرب این کشور نیست، بلکه گرایشات استقلال طلبانه به صورت تاریخی در استان فرانسوی زبان کبک، واقع در شرق کانادا به شدت پرقدرت و پرنفوذ است.

در واقع موضوع استقلال طلبی استان فرانسوی زبان کبک همواره از معضلات داخلی کانادا بوده است و از جمله در همه پرسی انجام شده در سال ۱۹۹۵ موافقان استقلال کبک فقط با اختلاف ناچیزی شکست خوردند.

استقلال طلبی داخلی؛ معضل یا بحران کانادا

با رشد جریانات استقلال طلبی در غرب کانادا در کنار استان شرقی کبک، باید در نظر گرفت که معضل میل به جدایی و استقلال برخی استان‌ها تا چه حد می‌تواند به عنوان یک معضل بزرگ و شاید در حد یک بحران داخلی موجودیت کانادا را تهدید کند.

در شرق کانادا معضل استقلال طلبی در استان «کِبک» بیش از هرچیز متأثر از غلبه فرهنگ و زبان فرانسوی و در واقع ملیت فرانسوی الاصل شهروندان کانادایی در این منطقه است که به زمینه تاریخی حاکمیت استعماری دولت فرانسه در قرن هجدهم میلادی بازمی‌گردد. این تفاوت فرهنگی و زبانی منطقه کبک به عنوان یک منطقه فرانسوی زبان با دیگر استان‌های کانادا که انگلیسی زبان به شمار می‌روند، اگرچه همواره موتور محرک استقلال از دیگر مناطق کانادا بوده است، اما نتایج نشان می‌دهد که طی حداقل دو دهه گذشته، گرایشات استقلال طلبی در «کبک» به میزان قابل توجهی رو به کاهش نهاده و حزب «بلوک کبکوا» که به عنوان اصلی‌ترین حزب طرفدار استقلال کبک به شمار می‌رود، با وجود پیروزی‌های پیشین خود، اما از انتخابات استانی در سال ۲۰۰۳ روندی روبه افول را تجربه است.

در عین حال آخرین نتایج انتخابات پارلمانی کانادا که کمتر از چهار ماه پیش برگزار شد، حاکی از آغاز دوباره رشد و نمو استقلال طلبان کبک است و در آن «بلوک کبکوا» با رهبری رئیس جدیدش، «یوس فرانکو بلانشه» توانست نظرات بیشتری را به سمت خود جلب کند و در انتخابات پارلمانی اخیر کانادا، ۳۲ کرسی، یعنی تقریباً نیمی از کرسی‌های استان کبک را تصاحب کند. این در حالی است که این حزب در پارلمان قبلی کانادا تنها دارای ۱۰ نماینده بود. بنابراین بسیار روشن و مشخص است که استان فرانسوی زبان «کبک» باردیگر شاهد رشد و تقویت گرایشات گریز از مرکز است و این موضوع ممکن است در صورت تداوم به تکرار یک همه پرسی دوباره استقلال از کانادا در این استان منجر شود.

از سوی دیگر، تأسیس حزب استقلال طلب «وگزیت» در استان آلبرتا در غرب کانادا نشان می‌دهد که گرایشات استقلال طلبی دیگر به مانند گذشته تنها منحصر به شرق کانادا نیست و این بار دولت مرکزی در «اوتاوا»، هم از شرق و هم از غرب کشور با معضل جدی استقلال طلبی روبروست.

تردیدی نیست که رشد و تقویت گرایشات اخیر استقلال طلبی در شرق و غرب کانادا به میزان قابل توجهی می‌تواند متأثر از رشد پوپولیسم جهانی و راست افراطی نیز در جهان غرب تحلیل شود، اما این موضوع می‌تواند در صورت تداوم از یک معضل منطقه‌ای به یک بحران داخلی برای کانادا تبدیل شود و به طور اساسی موجودیت یکپارچه کانادا را تحت الشعاع خود قرار دهد و این شرایط می‌تواند آینده پرچالشی را پیش روی رهبران اوتاوا طی سال‌های آتی قرار دهد.